Manastiri na kosovu

GRAČANICA



Manastir Gračanicu је sagradio Sv. Kralj Milutin 1310. godine i posvetio је Uspenju Presvete Bogorodice. Manastir se nalazi u selu Gračanica, 5 km. udaljen od Prištine, administrativnog centra Kosova i Metohije. Vreme 14. i 15. veka bio je period velike duhovne slave manastira. U Gračanici je živelo stotine monaha koji su bili razvili veoma intenzivnu duhovnu i umetničku delatnost. Crkva manastira Gračanica je građevina sa pet kubeta sa osnovom upisanog kruga, te kao takva pripada grupi prvoklasnih arhitektonskih ostvarenja svoga vremena. Spoljna priprata je sagrađena krajem 14. veka u vreme Sv. Kneza Lazara. U 16. veku priprata је oslikana freskama.

PEĆKA PATRIJARŠIJA



Manastirski kompleks Pećke Patrijaršije sastoji se od četiri crkve koje su sagrađene u periodu između 13. и 14. veka. Vekovima je ovaj manastir bio središte Srpske Pravoslavne Crkve. Nalazi se u prelepoj Rugovskoj klisuri pored reke Bistrice. Do osamnaestog veka manastir је bio napredno monaško središte sa stotinama učenih monaha. Usled surovih turskih zuluma Patrijarh Arsenije је krajem sedamnaestog veka u velikoj seobi poveo iz ovog područja hiljade hrišćanskih porodica u Južnu Ugarsku. I pored pritisaka lokalnog muslimanskog stanaovništva manastir se održao do danas. Nakon Drugog svetskog rata Pećka Patrijaršija је pretvorena u ženski manastir. Mada ovaj manastir administrativno ne pripada raško prizrenskoj Eparhiji, njegova istorija је usko povezana sa istorijom drugih manastira ove Eparhije. Kao stevro pigijalni manastir Pećka Patrijaršija је u neposrednom nadleštvu Srpskog Pravoslavnog Patrijarha u Beogradu gde je danas središte Patrijaršije.

VISOKI DEČANI



Manastir Visoki Dečani nalazi se u zapadnom delu južne srpske pokrajine poznate pod imenom Metohija. Sagradio ga je Sveti kralj Stefan Dečanski između 1327 i 1335 godine i posvetio Vaznesenju Gospoda Isusa Xrista. Manastir je smešten u živopisnoj dolini reke Bistrice, okružen visovima Prokletija i gustim kestenovim i borovim šumama. Manastir Dečani je poznat kao najveći i najbolje očuvani srednjovekovni srpski manastir. U svojoj burnoj istoriji manastir је ostao poznat kao važan duhovni centar u kome је razvijena crkvena umetnost, misionarski i prevodilački rad i druge duhovne aktivnosti. Iako su manastirske zgrade postradale u vreme turske okupacije, crkva је u potpunosti sačuvana sa svojim vrednim freskama iz 14. veka. Danas dečansko bratstvo broji 30 tak mladih monaha koji žive u opštežiću i nastavljaju tradicije monaške prošlosti ovog manastira. Bratstvo se bavi raznovrsnim aktivnostima: duborezom, ikonografijom, izdavaštvom, misionarskim i humanitarnim radom. Bogosluženja se vrše po drevnom tipiku (pravilu) Svete Gore Atonske.

LAZARICA



Lazarica, pridvorna crkva kneza Lazara, posvecena njegovom sinu sv. Stefanu, sagradjena je izmedju 1377. i 1381. godine. Crkva je projektovana po meri dekorativnijeg i vedrijeg stvaralackog ukusa. Namenjena je knezevom prvencu nasledniku, kao i prestonoj gospodi, odvaznih vitezova okupljenih oko vladarske stolice. Graditelj insistira na stilizovanju sazetih, ali raskosno odevenih oblika, koji oplemenjeni bogatsvom materijalizovane maste sarmiraju na isti nacin kao i luksuzna knezeva okolina.
Sama crkva je trikonhalnog plana sa jednom kupolom na nadvisenom postolju i pilastrima, pripratom nad kojom je cetvrtasta kula i pripada srpskom graditeljstvu moravskog stila. Crkva je prvi put stradala 1413. godine prilikom Musinih nasrtaja na Srbiju. U XVIII veku je obnovljena kada je dobila freske koje su kasnije unistene. Od 1904. do 1908 je izvrsena velika restauracija. Tada je crkva okruzena utvrdjenjem ciji su ostaci i danas prisutni.